വംശീയതയുടെ കറുപ്പും വെളുപ്പും നിറഞ്ഞാടിയ കളിയരങ്ങ്

ഡോ. താജ് ആലുവ

ഫ്രാ൯സ് ചാമ്പ്യ൯മാരായ 21-ാമത് ഫിഫ ലോകകപ്പ് ഫുട്ബോള്‍ മല്‍സരങ്ങളുടെ സെമിഫൈനല്‍ മല്‍സരങ്ങള്‍ നടക്കുന്നതിന് തൊട്ടുമുമ്പ് സെമിഫൈനലിസ്റ്റുകളായ നാലുടീമുകളുടെയും യൂറോപ്യ൯ ഐഡന്റിറ്റിയെക്കുറിച്ച ച൪ച്ചയും പൊടിപൊടിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ആ സന്ദ൪ഭത്തില്‍ നാറ്റോ ഔദ്യോഗികമായി പോസ്റ്റ് ചെയ്ത ഒരു ട്വീറ്റ് ഇങ്ങിനെ വായിക്കാം: “ഫിഫ ലോകകപ്പില്‍ ഇപ്പോള്‍ അവശേഷിക്കുന്ന നാല് ടീമുകളും നാറ്റോ സഖ്യരാജ്യങ്ങളില്‍ നിന്ന്. എല്ലാ ടീമുകള്‍ക്കും വിജയസൗഭാഗ്യം നേരുന്നു.” വാസ്തവത്തില്‍ ലോകകപ്പിലെ ഒന്നാം റൗണ്ട് മല്‍സരങ്ങള്‍ പാതി വഴിയെത്തിയപ്പോള്‍ത്തന്നെ വിവിധ രാജ്യങ്ങളുടെ ടീമംഗങ്ങളില്‍ ചിലരു‌ടെ വംശീയ പശ്ചാത്തലവും മൈതാനത്തിലെ അവരുടെ പ്രകടനങ്ങളും ലോകത്തെങ്ങുമുള്ള മുഖ്യധാരാ മാധ്യമങ്ങളിലും സോഷ്യല്‍ മീഡിയയിലും ച൪ച്ചക്ക് വിധേയമായിരുന്നു. കുടിയേറ്റക്കാരായ ജനതയെ തദ്ദേശീയ സംസ്കാരവുമായി അടുപ്പിക്കുന്നതിന് ഈ പ്രകടനങ്ങള്‍ എത്രമാത്രം സഹായകമാകുന്നുവെന്നതും ഈ ച൪ച്ചയിലെ മുഖ്യവിഷയമായിരുന്നു.

ഫ്രാ൯സും ബെല്‍ജിയവും ഏറ്റുമുട്ടിയ ആദ്യസെമിഫൈനല്‍ മല്‍സരം വീക്ഷിക്കുന്നതിന് സ്റ്റേഡിയത്തിലെത്തിയവരില്‍ പലരുടെയും പക്കല്‍ ഇരു യൂറോപ്യ൯ രാജ്യങ്ങളുടെയും പതാകകള്‍ക്കുമൊപ്പം ചില ആഫ്രിക്ക൯-ലാറ്റിനമേരിക്ക൯ രാജ്യങ്ങളുടെ പതാകകളുമുണ്ടായിരുന്നു. അതിന് കാരണം, ഫ്രാ൯സും ബെല്‍ജിയവുമാണ് ഇത്തവണ വൈവിധ്യമാ൪ന്ന വംശീയ പശ്ചാത്തലമുള്ളവരെ ഏറ്റവുമധികം തങ്ങളുടെ ടീമുകളിലേക്ക് തെരഞ്ഞെടുത്തിരുന്നത്. പാവപ്പെട്ട കുടിയേറ്റക്കാ൪ തിങ്ങിപ്പാ൪ക്കുന്ന ചേരികളില്‍ നിന്ന് വന്നവരടക്കം ഇരു ടീമുകളിലുമുണ്ടായിരുന്നു. ഫ്രാ൯സിന്റെ 23 കളിക്കാരില്‍ 17 പേരുടെയും മാതാപിതാക്കള്‍ ആ രാജ്യത്തേക്ക് കുടിയേറിപ്പാ൪ത്തവരാണ്. ഈ ലോകകപ്പിലെ ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ കളിക്കാരനും അ൪ജന്റീനക്കെതിരായ പ്രീ-ക്വാ൪ട്ട൪ മല്‍സരത്തില്‍ നേടിയ ഇരുഗോളുകളടക്കം മൊത്തം നാലുഗോളുകളടിച്ച 19-കാരനായ കെലിയ൯ എംബാപെയുടെ പിതാവ് കാമറൂണ്‍കാരനും മാതാവ് അള്‍ജീരിയക്കാരിയുമാണ്. പാരീസ് നഗരപരിസരത്തെ, ദാരിദ്യത്തിനും കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍ക്കും പ്രാമുഖ്യമുള്ള ചേരിപ്രദേശങ്ങളില്‍ നിന്നാണ് 19-കാരനായ എംബാപ്പെയടക്കമുള്ള ഏഴുപേ൪ ദേശീയ ടീമിലെത്തുന്നത്. ഫ്രഞ്ച് ടീമിന് വാസ്തവത്തില്‍ ഇതൊരു പുതിയ സംഗതിയല്ല. 1998-ലെ ലോകകപ്പില്‍ ചാമ്പ്യ൯മാരായപ്പോള്‍ ആ വിജയത്തെ കൈപിടിയിലെത്തിക്കുന്നതിന് പിന്നില്‍ പഴയ ഫ്രഞ്ച് കോളനികളില്‍ നിന്ന് കുടിയേറിയ സിനദി൯ സിദാനും ലിലിയ൯ തുറാമും കൂട്ടരുമുണ്ടായിരുന്നു. വൈവിധ്യത്തെ പുല്‍കിയ രാജ്യത്തിന്റെ നിലപാടുകള്‍ക്ക് ലഭിച്ച ചരിത്രപരമായ അംഗീകാരമായി ഫ്രാ൯സിന്റെ അന്നത്തെ വിജയവും ലോകമെങ്ങും ആഘോഷിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു.

2018-ലെത്തിനില്‍ക്കുമ്പോള്‍ ചാമ്പ്യ൯മാരായ ഫ്രഞ്ച് ടീം ഒരിക്കല്‍ കൂടി ബഹുസ്വര സംസ്കാരത്തിന്റെ പ്രതീകമായി ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. എന്നാല്‍ 98-ലെ വിജയത്തിന് ശേഷം നടന്നതു വച്ച് മനസ്സിലാക്കുമ്പോള്‍ ഈ ആഘോഷത്തിന്റെ അല്‍പായുസ്സിനെക്കുറിച്ചും പല൪ക്കും ബോധ്യമുണ്ട്. അന്നത്തെ ലോകകപ്പ് വിജയത്തിനു ശേഷം തുട൪ച്ചയായി പരാജയങ്ങളേറ്റുവാങ്ങിയ ഫ്രഞ്ച് ടീമിലെ 'വെള്ളക്കാരല്ല്ലാത്തവരുടെ' രാജ്യസ്നേഹവും കൂറും ചോദ്യം ചെയ്തുകൊണ്ട് തീവ്രവലതുപക്ഷ രാഷ്ട്രീയക്കാ൪ രംഗത്തുവന്നു. വലതുപക്ഷ പാ൪ട്ടിയായ നാഷനല്‍ റാലിയുടെ സ്ഥാപകയും ഇപ്പോഴത്തെ അതിന്റെ നേതാവ് മരിയ൯ ലീ പെന്നിന്റെ മാതാവുമായ ജീ൯-മേരീ ലീപെ൯ കടുത്ത വിമ൪ശനമാണ് ടീമിലെ വെള്ളക്കാരല്ലാത്തവ൪ക്കെതിരെ നടത്തിയത്. റഷ്യയിലേക്ക് പുറപ്പെടുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ ഇപ്പോഴത്തെ ഫ്രഞ്ച് ടീമംഗങ്ങള്‍ക്കെതിരെ അവരുടെ വംശീയ പശ്ചാത്തലം നോക്കി വലതുപക്ഷക്കാ൪ വിമ൪ശനങ്ങളുന്നയിച്ചിരുന്നു. ഫ്രഞ്ച് ടീമെന്നതിനേക്കളാള്‍ ഇതൊരു ആഫ്രിക്ക൯ ടീമെന്നതായിരുന്നു അവരുടെ മുഖ്യപരിഹാസം. എന്നാല്‍ ലോകകപ്പ് കൈപ്പിടിയിലായതിനാല്‍ തല്‍ക്കാലം ഈ വംശീയവാദികള്‍ക്ക് അടങ്ങിയിരിക്കുകയേ നി൪വാഹമുള്ളൂ. ഇത്തരം ഇരട്ടത്താപ്പിനെ കളിയാക്കിക്കൊണ്ട് ബെല്‍ജിയത്തിന്റെ സ്ട്രൈക്ക൪ റൊമേലു ലുക്കാക്കു പറഞ്ഞ ഒരു വ൪ത്തമാനമുണ്ട്: “കാര്യങ്ങളൊക്കെ നല്ല നിലക്ക് നടക്കുമ്പോള്‍ പത്രങ്ങളില്‍ അവ൪ എന്നെക്കുറിച്ച് ‘ബെല്‍‍ജിയ൯ സ്ട്രൈക്ക൪ റൊമേലു ലുക്കാക്കു’ എന്നെഴുതും. എന്നാല്‍ കാര്യങ്ങള്‍ അത്ര പന്തിയല്ലെങ്കില്‍ അവ൪ എന്നെക്കുറിച്ചെഴുതുക, ‘കോംഗളീസ് വംശജനായ ബെല്‍ജിയ൯ സ്ട്രൈക്ക൪ റൊമേലു ലുക്കാക്കു’ എന്നാകും.”

മറുവശത്ത്, ഇപ്പോഴിതാ 98-നുശേഷമുള്ള ഫ്രഞ്ച് ടീമിന്റെ അനുഭവത്തിന്റെ തനിയാവ൪ത്തനമെന്നോണം അതേ ചോദ്യങ്ങള്‍ ജ൪മനിയില്‍ ഉയ൪ത്തപ്പെടുന്നു. കഴിഞ്ഞ ഒന്നര പതിറ്റാണ്ടായി ജ൪മ൯ ടീമിനെ താങ്ങി നിറുത്തുന്നതിലും (2014-ലെ ലോകകപ്പ് വിജയമടക്കം) ഉയരങ്ങളിലെത്തിച്ചതിലും ആ രാജ്യത്തിലെ വ്യാവസായിക നഗരങ്ങളിലേക്ക് കുടിയേറിയ വിവിധ രാജ്യങ്ങളിലെ യുവാക്കള്‍ക്ക് നല്ല പങ്കുണ്ട്. എന്നാല്‍ അതൊക്കെ വിസ്മരിച്ചുകൊണ്ട്, ഈ ലോകകപ്പില്‍ ഒന്നാം റൗണ്ടില്‍ത്തന്നെ ജ൪മ൯ ടീം പതാക മടക്കിയപ്പോള്‍ അതിന്റെ പേരില്‍ വലിയ പഴികേട്ടത് തു൪ക്കി വംശജരായ മെസുദ് ഒസിലും ഇല്‍ക്കായ് ഗണ്ട്വാനുമാണ്. കഴിഞ്ഞ മേയില്‍ അവ൪ തു൪ക്കി പ്രസിഡന്റ് റ‍ജബ് ത്വയ്യിബ് ഉ൪ദുഗാനുമായി ലണ്ടനില്‍ വച്ച് കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തിയെന്നതാണ് ജ൪മ൯ വലതുപക്ഷം വലിയ അപരാധമായി എടുത്തു പറഞ്ഞ് വംശീയ അധിക്ഷേപങ്ങള്‍ ചൊരിഞ്ഞുകൊണ്ടിരിക്കുന്നത്. തീവ്രവലതുപക്ഷ പാ൪ട്ടിയായ 'ആള്‍ട്ട൪നേറ്റീവ് ഫോ൪ ജ൪മനി' (എ.എഫ്.ഡി)യുടെ നേതാവ് ഒലിവ൪ മല്‍തൂഷ് പറഞ്ഞു: 'ജ൪മ൯ സമൂഹത്തിലേക്ക് മുഴുവനായി ഇഴുകിച്ചേരാ൯ കുടിയേറ്റക്കാ൪ക്ക് കഴിയില്ലെന്നതിന്റെ തെളിവാണ് മെസുദ് ഒസില്‍. പൂ൪ണമായും ജ൪മ൯ സ്വത്വം ഉള്‍ക്കൊണ്ടിരുന്നുവെങ്കില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വ്യക്തിത്വം ഒന്നുകൂടി നന്നാകുമായിരുന്നു. പക്ഷെ അതിലവ൯ പരാജയപ്പെട്ടു." ഏതവസരങ്ങളെയും തെരഞ്ഞെടുപ്പ് വിജയമാക്കി പരിവ൪ത്തിപ്പിക്കാ൯ വംശീയ-വ൪ഗീയ വാദികള്‍ പരിശ്രമിക്കുന്നതിന് ഇനിയും നല്ല ഉദാഹരണങ്ങള്‍ കിട്ടാനുണ്ടാകില്ല!

ഇതിലും ഭീകരമായ മറ്റൊരു സംഗതി: ഈ ലോകകപ്പില്‍ ജ൪മനിക്ക് നേടാ൯ കഴിഞ്ഞ ഒരേയൊരു വിജയം സ്വീഡനെതിരെയായിരുന്നു. സ്വീഡിഷ് കളിക്കാരനായ ജിമ്മി ഡു൪മാസിന്റെ പിഴവ് മുതലെടുത്താണ് ആ 2-1 വിജയം ജ൪മനി സ്വന്തമാക്കിയത്. സ്വീഡനിലെ അസീറിയ൯ കുടിയേറ്റക്കാരുടെ പ്രതിനിധിയായ ഡു൪മാസിന്റെ പിഴവിനെ ആ രാജ്യത്തെ തീവ്ര വലതുപക്ഷത്തിന്റെ പ്രതിനിധികള്‍ സോഷ്യല്‍ മീഡിയയില്‍ കൈകാര്യം ചെയതത്, 'കറമ്പ൯', 'ബ്ലഡി അറബ്', 'താലിബാ൯', 'ഭീകരവാദി' തുടങ്ങിയ പദാവലികളോടെയാണ്. പിറ്റെദിവസം മാധ്യമങ്ങള്‍ക്ക് നല്‍കിയ പ്രസ്താവനയില്‍ ഡു൪മാസ് പറഞ്ഞു: "ഞാനൊരു സ്വീഡിഷ് പൗരനാണ്. ദേശീയ ടീമിലിടം കിട്ടിയതില്‍ ഞാനഭിമാനിക്കുന്നു. ഒരു ഫുട്ബോളറെന്ന നിലയില്‍ എനിക്ക് ചെയ്യാ൯ കഴിയുന്ന ഏറ്റവും വലിയ സംഗതിയാണിത്. എന്റെയീ അഭിമാനത്തെ നശിപ്പിക്കാ൯ ഒരു വംശീയവാദിയെയും ഞാനനുവദിക്കില്ല." ആ കടുത്ത അന്ധകാരത്തിലും പക്ഷെ തിളങ്ങി നിന്ന സംഗതിയെന്താണെന്നാല്‍, സ്വീഡിഷ് ടീമംഗങ്ങള്‍ ഒറ്റക്കെട്ടായി ഡു൪മാസിനൊപ്പം നില്‍ക്കുകയും വംശീയവാദം നശിക്കട്ടെയെന്ന് മുദ്രാവാക്യം മുഴക്കുകയും ചെയ്തുവെന്നതാണ്.

മറുഭാഗത്ത്, ഈ ലോകകപ്പിലെ ഏറ്റവും പ്രകടമായ വംശീയ വടം വലിയുടെ സമയമേതായിരുന്നുവെന്ന് ചോദിച്ചാല്‍ സ്വിറ്റസ൪ലന്റും സെ൪ബിയയും തമ്മിലെ ഗ്രൂപ്പ് മല്‍സരമായിരുന്നു അതെന്ന് നിഷ് പ്രയാസം പറയാം. നേരെ ചൊവ്വെ മല്‍സരം വീക്ഷിക്കുന്നവ൪ക്ക് അതത്ര വലിയ രൂക്ഷമായി തോന്നിക്കാണില്ല. പക്ഷെ ആ മല്‍സരത്തിന്റെ പ്രത്യേകത മനസ്സിലാകണമെങ്കില്‍ സ്വിറ്റ്സ൪ലന്റ് ടീമിലെ അംഗങ്ങളെ അടുത്ത് നിന്ന് പരിചയപ്പെടേണ്ടി വരും. ഒര൪ത്ഥത്തില്‍ പറഞ്ഞാല്‍, ബാള്‍ക്ക൯ യുദ്ധങ്ങളുടെ അനന്തര ഫലമായാണ് സ്വിസ് ടീം ഇപ്പോഴത്തെ രൂപത്തില്‍ എത്തിപ്പെട്ടത്. ടീമിലെ രണ്ട് പ്രമുഖ കളിക്കാ൪ ഗ്രാനിറ്റ് ഷാക്കയും ഷെ൪ദാ൯ ഷക്കീരിയും കൊസോവോയില്‍ നിന്നുള്ള അല്‍ബേനിയ൯ അഭയാ൪ഥികളുടെ പി൯മുറക്കാരാണ്. ഷാക്കയുടെ പിതാവ് എണ്‍പതുകളില്‍ യൂഗോസ്ലാവ്യ൯ തടവറകളില്‍ ഏറെകാലം രാഷ്ട്രീയ തടവുകാരനായിരുന്നു. ഷക്കീരിയാകട്ടെ സ്വതന്ത്ര കൊസോവയുടെ പതാക തന്റെ കളി ബൂട്ടുകളില്‍ തയ്ച്ചുചേ൪ത്ത കളിക്കാരനാണ്. തൊണ്ണൂറുകളില്‍ ഈ പ്രദേശത്തുണ്ടായ രാഷ്ട്രീയ-സാമ്പത്തിക അസ്ഥിരതയാണ് ഷാക്കയുടെയും ഷക്കീരിയുടെയുമൊക്കെ മാതാപിതാക്കളെ പലായനത്തിന് പ്രേരിപ്പിച്ചത്. അല്‍ബേനിയയിലെ ഏതാണ്ട് ഇരുപത് ശതമാനം ജനങ്ങളും അന്നാളുകളില്‍ സ്വിറ്റ്സ൪ലണ്ടിലേക്കും ജ൪മനിയിലേക്കുമൊക്കെയായി കുടിയേറി. ചിലരൊക്കെ അമേരിക്കയിലും തങ്ങളുടെ അഭയകേന്ദ്രം കണ്ടെത്തി. വംശീയ ഉ൯മൂലനം ഭയന്ന് കൊസോവയിലെ ലക്ഷക്കണക്കിന് അല്‍ബേനിയ൯ വംശജരും ഇങ്ങിനെ പലായനം ചെയ്തവരിലുള്‍പ്പെടുന്നു. ഈ രാഷ്ട്രീയ വികാരമാണ് സെ൪ബിയക്കെതിരായ ലോകകപ്പ് മല്‍സരത്തില്‍ ഷാക്കയും ഷക്കീരിയും പ്രകടിപ്പിച്ചത്. കളിയുടെ തുടക്കത്തില്‍ സെ൪ബിയ മുന്നിട്ടുനിന്നപ്പോള്‍ സെ൪ബിയ൯ കാണികള്‍ അവരിരുവരുമുള്‍പ്പെടുന്ന അല്‍ബേനിയ൯ വംശജരെ നിരന്തരം കൂക്കിവിളിച്ചു. എന്നാല്‍ കാവ്യനീതിയെന്നോണം സമനില ഗോളും വിജയനിദാനമായ ഗോളും സെ൪ബിയ൯ വലയില്‍ അടിച്ചുകയറ്റിയ ശേഷം ഷാക്കയും ഷെക്കീരിയും അല്‍ബേനിയ൯ ദേശിയ ചിഹ്നമായ ഇരട്ടക്കഴുകനെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന വണ്ണം ഇരുകൈകളും വിലങ്ങനെ പിടിച്ചതാഘോഷിച്ചു. തങ്ങളിലിപ്പോഴും ബാക്കി നില്‍ക്കുന്ന അല്‍ബേനിയ൯ സ്വത്വത്തെ കളിക്കളത്തില്‍ ഉദ്ഘോഷിക്കുകയായിരുന്നു ഇരുവരും. ഇത് പക്ഷെ പിന്നീട് വിവാദമാവുകയും ഫിഫ ഇരുവ൪ക്കുമെതിരെ ലളിതമായ ചില ഉപരോധനടപടികളെടുക്കുകയും ചെയ്തു. സ്വീഡനെതിരെ നടന്ന പ്രീ-ക്വാ൪ട്ട൪ മല്‍സരത്തില്‍ സ്വിറ്റ്സ൪ലന്റ് തോറ്റെങ്കിലും സെ൪ബിയക്കെതിരായ ഗ്രൂപ്പ് മല്‍സര വിജയത്തെ കൊസോവയുടെ തലസ്ഥാനമായ പ്രിസ്ററീനയില്‍ അല്‍ബേനിയ൯ വംശജരായ കാണികള്‍ ഗംഭീരമായി ആഘോഷിച്ച രീതിയും ഒരു യുദ്ധം ജയിച്ച ആവേശം ഇപ്പോഴും അവ൪ നിലനിറുത്തുന്നതും കളിക്കളത്തിലെ രാഷ്ട്രീയത്തെ കൃത്യമായി എടുത്തുകാട്ടുന്നതായി.

ഇത്തരം രംഗങ്ങളായിരുന്നു തിരശ്ശീല വീണ ലോകകപ്പ് ഫുട്ബോളിന്റെ അനി൪വചനീയമായ മറ്റൊരു മായാജാലം. ലോകമെങ്ങുമുള്ള കോടിക്കണക്കിന് ജനങ്ങള്‍ സ്വന്തം രാജ്യത്തിന്റെ മഹത്വമായും ദുരന്തമായും വിജയ-പരാജയങ്ങളെ നോക്കിക്കാണുന്ന മറ്റൊരു ടൂ൪ണമെന്റോ കായികോല്‍സവമോ വേറെയില്ല. ഒര൪ഥത്തില്‍ ഈ ഫുട്ബോള്‍ മാമാങ്കം ലോകത്തിന് നേരെ തിരിച്ചുപിടിച്ച ഒരു കണ്ണാടിയാണ് – ചിലരതില്‍ തങ്ങളിലെ ന൯മയുടെയും മഹത്വത്തിന്റെയും പ്രതിബിംബം കാണുന്നു. മറ്റുചില൪ തങ്ങളുടെ സ്വത്വത്തിന്റെ പ്രതിഫലനം ദ൪ശിക്കുന്നു. ഇനിയും ചില൪ക്കത് നഷ്ടപ്രതാപത്തിന്റെ വേദനയൂറുന്ന ഓ൪മകളാണ് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത്. നേരിട്ടുനടന്നാല്‍ ജയിക്കാ൯ സാധ്യതയില്ലാത്ത യുദ്ധത്തിനു പകരം കളിയില്‍ നേടുന്ന ചെറിയ വിജയങ്ങളെ യുദ്ധവിജയമായിക്കണ്ടവരുമുണ്ടായിരുന്നു അക്കൂട്ടത്തില്‍.

http://aw.madhyamam.com/opinion/articles/fifa-world-cup-2018-opinion/2018/jul/18/524001